ایرانیان، زمینه ساز ظهور مقدس امام مهدی ع-نامهای ایرانیان در احادیث اهل بیت: عجم

کلمه «عجم» مانند کلمه «فرس»، یکی از عناوینی است که در تاریخ اسلام برای ایرانیان به کار رفته است. تمام محققان، نویسندگان و مورخان اسلامی چه در گذشته و چه امروز، این کلمه را برای اشاره به ایرانیان به کار برده‌اند و از آن‌ها به عنوان «عجم» یاد کرده‌اند. بنابراین لازم است توضیحی در این باره ارائه دهیم.

پیش از آنکه درباره این کلمه بحث کنیم و آن را از نظر لغت عرب و معنای واقعی‌اش بررسی نماییم، باید این نکته را روشن کنیم که هدف ما از بحث پیرامون کلمه «عجم» ذکر فضائل عجم، مدیحه‌سرایی و اثبات برتری آنان بر سایر اقوام و ملل جهان نیست. همچنین نمی‌خواهیم میزان عشق و علاقه مردم نسبت به خاندان عصمت و طهارت، میزان فداکاری‌ها، از خودگذشتگی‌ها و خدمات کم‌نظیر آنان نسبت به علمای اسلام و پیشوایان مذهبی را بازگو کنیم.

بلکه هدف ما از مطرح ساختن کلمه «عجم» در اینجا تحقیق در پیرامون این کلمه است؛ و آن هم بدین لحاظ که ریشه اصلی و معنای واقعی این کلمه را در لغت عرب پیدا کنیم و روشن سازیم که مقصود روایات اسلامی از گروه خاصی به نام «عجم»، که در بیانات ائمه معصومین (علیهم السلام) از آنان تعریف شده و مورد تمجید و ستایش قرار گرفته‌اند، ایرانیان هستند.

بنابراین برای پرهیز از اطاله کلام و دوری از پرداختن به بندهای اضافی و شرح خصوصیات روحی و اخلاقی «ایرانیان»، به توضیح مختصری پیرامون کلمه «عجم» اکتفا می‌کنیم و پس از اندکی شرح و تفسیر این کلمه، به حدیث‌هایی چند که از طرز استعمال آن خصوصای ایرانیان استفاده می‌شود و مقصود ما را به روشنی بیان می‌کند، اشاره خواهیم کرد.

واژه «عجم» در لغت عرب

کلمه «عجم» کلمه‌ای عربی است به معنای سخن‌مبهم و نامفهوم. مقصود از آن کسی است که غیرعرب باشد، و اعراب این کلمه را برای افراد غیرعرب به کار می‌برند. در کتاب «لسان‌العرب» (کتاب لغت) در ماده «عجم» نوشته شده است: «عجم خلاف العرب»؛ یعنی عجم به کسی گفته می‌شود که عرب نباشد. منظور عرب‌ها از کلمه «عجم»، کسانی هستند که عرب‌زبان نباشند.

بنابراین کلمه «عجم» کلمه‌ای است که تمامی اقوام و ملل مختلف جهان را که غیرعرب باشند در بر می‌گیرد.

ادامه توضیح درباره کلمه «عجم»

کلمه «عجم» شامل تمامی غیرعرب‌ها می‌شود و با این حساب، کلیه مردم جهان از هر قوم و نژادی که باشند، مانند ترک و کرد، فارس و بلوچ، هندی و چینی، اروپایی و آفریقایی و سایر نژادها، همه و همه «عجم» محسوب می‌شوند.

اما با دقت و بررسی بیشتر در ریشه این لغت، روشن می‌شود که گرچه اکثر اهل لغت، کلماتی چون عجم، عجمه، اعجام، اعاجم و اعجمی را به معنای به‌هم‌ریخته در سخن، نامفهوم و نارسیده در بیان و سخن مبهم و نامفهوم به کار برده و آن را برای همه افراد غیرعرب استعمال کرده‌اند، اما از خلال سخنان خود آن‌ها معلوم می‌شود که لفظ «عجم» غیر از معنای اصلی و واقعی آن که مطلق افراد غیرعرب باشد، از نظر استعمال، معنای دیگری نیز دارد که با معنای اصلی آن کاملاً موافق نیست.

این معنا در کتاب «مجمع البحرین» و «المنجد فی اللغة» پوشیده و پنهان نمانده و هر دوی آن‌ها به صراحت آن را بیان کرده‌اند. در کتاب «مجمع البحرین» آمده است:

«العجمی: منسوب إلى العجم، بفتحتین، وهم الفرس، أي اهل الفرس، اگرچه در لغت خود فصیح بوده و لکنت زبان نداشته باشند.»

و در کتاب «المنجد» چنین آمده است:

«العجم: خلاف العرب، سموا بذلک لتعقید سنتهم، الفرس، بلاد الفرس.»

یعنی عجم به کسی گفته می‌شود که عرب‌زبان نباشد. عجم به این دلیل عجم خوانده شده که زبان و گفتارشان در نظر عرب‌ها مبهم، پیچیده و نامفهوم است. همچنین «عجم» مردم فارس‌زبان و سرزمین مردم ایران است.

اگرچه معنای اصلی کلمه «عجم» لکنت زبان و غیر فصیح بودن است، اما این کلمه نزد اعراب یکی از عناوین ایرانیان است که گرچه عرب آن را برای غیرعرب‌ها به کار برده است، اما مشخصاً آن را در مورد «ایرانیان» به کار برده است
بنابراین کلمه عجم بمانند کلمه فرس در لغت عرب یکی از نامها و عناوین مشهور ایرانیان است

.

.

.

اللهم عجل لولیک الفرج

گروه عاشقان امام مهدی (عج) در پیامرسان ایتا

نامهای ایرانیان در احادیث اهل بیت علیهم السلام