روز ترویه، عرفه و عید قربان در احادیث

مناسبت‌ها (روز ترویه، عرفه و عید قربان)
جایگاه روز ترویه در کلام اهل بیت (ع)

روز ترویه روز ۸ ذی‌الحجه (برابر با ۶ تیر/ 1402) است. روز هشتم ذی الحجه که به شب می‌رسد، حجّاج، با نیت حج تمتع، مُحرِم می‌شوند و از مکه به سمت منا می‌روند و شب را در آن مکان بیتوته(شب زنده داری) کرده و صبح عرفه به طرف عرفات می‌روند و در منا تا روز عید قربان توقف می‌کنند.

ترویه در لغت به معانی زیر آمده است: سیراب کردن، سیراب گردانیدن، کسی را بر روایت شعرداشتن، در کاری اندیشه‌کردن، ‌اندیشیدن در کار و نگریستن پایان آن و تعجیل نکردن در جواب.

🍀 در علل الشرایع در سِّر نامیدن این روز به ترویه حدیثی از امام صادق (ع) روایت شده‌است که از حضرت پرسیدند چرا روز ترویه را روز ترویه نامیده‌اند؟

🍀 حضرت فرمود: زیرا در عرفات آب نبود و حاجی‌ها روز هشتم ذی‌ الحجه از مکه آب برمی‌داشتند و به عرفات می‌بردند و برخی از ایشان به بعضی دیگر می‌گفتند: تروّیتم، تروّیتم (سیراب شدید، سیراب شدید) لذا به خاطر همین، روز هشتم را روز ترویه نامیدند.

🍀 و بر اساس روایتی از امام جعفر صادق (ع)، روزه گرفتن در آن، کفاره ۲ سال مومن است.

الاقبال بالاعمال الحسنة (سید بن طاووس)، ج۲، ص۴۹

همچنین امام حسین(ع) در سال ۶۱ قمری در این روز از مکه به سوی کوفه حرکت کرد.

روز عرفه
نهم ذیحجه (برابر با ۷ تیر/1402) را ‏روز عَرَفه گویند. این روز از روزهای مهم برای مسلمانان و از جمله شیعیان است. گرچه عید نامیده نشده اما همچون عید خوانده شده است. دلیل نام‌گذاری این روز به عرفه به این جهت است که عرفات، نام منطقه وسيعى است در شرق مکه معظمه در ميان راه طائف و مکه که زائران بيت ‏الله الحرام در نهم ذى الحجه، از ظهر تا غروب در اين منطقه حضور دارند.

امام سجاد(ع) در روز عرفه، مردى را مشاهده کرد که تکدى‌گری مى‌کند و درخواست خود را با مردم در میان مى‌گذارد. حضرت به او فرمود: واى بر تو ! در چنین روزى از غیر خدا طلب حاجت مى‌کنی؟ روز عرفه چنان عظمت دارد که امید است حتى جنین‌هاى در شکم مادر از برکت آن به سعادت برسند؛

سَمِعَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع‏ یَوْمَ‏ عَرَفَةَ سَائِلًا یَسْأَلُ النَّاسَ فَقَالَ لَهُ وَیْحَکَ أَ غَیْرَ اللَّهِ تَسْأَلُ فِی هَذَا الْیَوْمِ إِنَّهُ لَیُرْجَى لِمَا فِی بُطُونِ الْحَبَالَى فِی هَذَا الْیَوْمِ أَنْ یَکُونَ سَعِیداً.»

این روایت به وضوح گویای اهمیت روز عرفه است. همچنان امام صادق (ع) در روایتی فرمود «مَن لَم یُغفَرْ لَهُ فی شهرِ رمضانَ لَم یُغفَرْ لَهُ إلى مِثلِهِ مِن قابِلٍ إلاّ أن یَشهَدَ عَرَفَةَ؛ کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نشود، مگر آن که در عرفه حاضر شود.»

(الکافی (ط - دارالحدیث)، ج۷، ص ۳۸۰)

🍀 رسول الله صلى الله عليه و آله : مَن أحيَا اللَّيالِيَ الأَربَعَ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ : لَيلَةَ التَّروِيَةِ، ولَيلَةَ عَرَفَةَ، ولَيلَةَ النَّحرِ، ولَيلَةَ الفِطرِ

🍀 هر کس اين چهار شب را شب زنده‌دارى کند، بهشت براى او واجب است: شبِ ترويه، شب عرفه، شب عيد قربان و شب عيدفطر.

کتاب «حج و عمره در قرآن و حديث» صفحه

جایگاه روز عید قربان در کلام اهل بیت (ع)

روز دهم ماه ذی الحجه (برابربا ۸ تیر) مصادف با عید قربان از گرامی‌ترین عیدهای مسلمانان است. در تعالیم دینی چهار روز عید تعیین گشته که عبارتند از: عید فطر، عید قربان، عید غدیر و روز جمعه.

🍀 الإمام زين العابدين عليه السلام ـ مِن دُعائِهِ يَومَ الأَضحى ويَومَ الجُمُعَةِ ـ : اللّهُمَّ هذا يَومٌ مُبارَکٌ مَيمونٌ، وَالمُسلِمونَ فيهِ مُجتَمِعونَ في أقطارِ أرضِکَ، يَشهَدُ السّائِلُ مِنهُم وَالطّالِبُ وَالرّاغِبُ وَالرّاهِبُ، وأنتَ النّاظِرُ في حَوائِجِهِم.

🍀 امام زين العابدين عليه السلام ـ در ضمن دعايش در روز عيد قربان و روز جمعه ـ :

🍀 پروردگارا! اين روز، روزى بابرکت و خجسته است و مسلمانان در اين روز، از اطراف زمين تو گرد آمده اند. خواهنده، جوينده، اميدوار و بيمناک، همه حاضرند و تو، به نيازهايشان مى نگرى.

📕 «خير و برکت از نگاه قرآن و حديث» صفحه ۵۱۹

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:

🍀 رسول الله صلى الله عليه و آله : مَن قامَ لَيلَتَيِ العيدَينِ مُحتَسِبا للّه ِِ، لَم يَمُت قَلبُهُ يَومَ تَموتُ القُلوبُ

.

🍀 هر کس دو شب عيد [ فطر و قربان] را به خاطر پاداش خدا به عبادت بپردازد، در آن روز که دل ها مى ميرند، دل او نمى ميرد.

📕 کتاب «مراقبات ماه رمضان» صفحه ۴۶۵

رسول اللّه صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ تعالى يَطَّلِعُ فِي العيدَينِ إلَى الأَرضِ، فَابرُزوا مِنَ المَنازِلِ تَلحَقکُمُ الرَّحمَةُ.

🍀 خداوند متعال در روز عيد فطر و عيد قربان، به زمين با عنايت مى نگرد. پس، از خانه ها بيرون آييد تا رحمت به شما برسد.

پیامبرصلى الله علیه وآله: یُغفَرُ لِصاحِبِ الأضحِیَّةِ عِندَ أوَّلِ قَطرَةٍ تَقطُرُ مِن دَمِها

🍀 با ریختن اوّلین قطره خون قربانى (به زمین)، صاحب قربانى آمرزیده مى‏ شود.

📕 کتاب من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۱۴

پیامبرصلى الله علیه وآله: إنَّما جَعَلَ اللَّهُ الأضحى‏ لِشبَعِ مَساکِینِکُم مِنَ اللَّحمِ فَأطعِمُوهُم

🍀 خداوند عید قربان را برنهاد تا مستمندان از گوشت سیر شوند؛ پس از گوشت قربانى به ایشان بخورانید.

📕 ثواب الأعمال، ص ۵۹.

🍀 پیامبرصلى الله علیه وآله: مَن صَدَقَت نِیَّتُهُ، کانَت أوّلُ قَطرَةٍ لَهُ کَفّارَةً لِکُلِّ ذَنبٍ

🍀 هر کس نیّتش صادق باشد، اوّلین قطره از خون قربانى‏اش، کفّاره همه گناهان او است.

📕 دعائم الاسلام، ج ۱، ص ۱۴۸